တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ

 

            ၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈတီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵႂၢမ်းတႆးၵႂၢမ်းထႆး၊ ပဵၼ်ၵႂၢမ်းၵရိၵ်ႉ။ တီႈပွင်ႇဢၼ်ၵႅပ်ႈမၼ်းဝႃႈ ဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းၽွမ်ႉၵၼ်ၵမ်ႈၼမ်သေ၊ ၶိုင်ပွင်ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်း။ ပေႃးတေၸွမ်းလၢႆးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇလီလီသေ၊ ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၸိုင် တေလႆႈမီးပိူင်လူင်မၼ်းသၢမ်ပိူင်။

1.    ၸွမ်းတြႃးၽဵင်ႇပဵင်း

2.    လႆႈယူႇထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း

3.    လႆႈပူၺ်ႈၶိုင်ႈၵၼ်

သၢမ်ပိူင်ၼႆႉယဝ်ႉ။

 

(1)  ၸွမ်းတြႃးၽဵင်ႇပဵင်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ လွင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းသေဢမ်ႇဝႃႈ၊ လွင်ႈမၢၵ်ႈမီးသေဢမ်ႇဝႃႈ၊ ၸိူဝ်းၼႆႉတေဢမ်ႇလႆႈတူၺ်းၼႃႈယႂ်ႇ၊ မႂ်ႇၼႃႈလဵၵ်ႉ၊ လႆႈႁဵတ်းၸွမ်းတြႃးသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈ။

(2)  လႆႈယူႇသဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ၵေႃႉလႂ်ၵူၼ်းလႂ်ဢမ်ႇဝႃႈ၊ ပေႃးဢမ်ႇပူၼ်ႉပႅၼ်ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈၸိုင်ႈမိူင်းၸိုင် ၶႂ်ႈဝူၼ်ႉသင်ၵေႃႈဝူၼ်ႉလႆႈ၊ ၶႂ်ႈလၢတ်ႈသင်ၵေႃႈလၢတ်ႈလႆႈ၊ ၶႂ်ႈႁေႃးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈႁေႃးလႆႈ၊ ၶႂ်ႈတႅမ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈတႅမ်ႈလႆႈ၊ ၶႂ်ႈပိုင်ႈဢိင်သႃႇသၼႃႇၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈပိုင်ႈဢိင်လႆႈ၊ ၶႂ်ႈသွၼ်ႁဵၼ်းပၺႃႇၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈသွၼ်ႁဵၼ်းလႆႈ၊ ၶႂ်ႈတင်ႈမုၵ်ႉၸုမ်းသင်ၵေႃႈ ၵေႃႇတင်ႈလႆႈ ၸင်ႇဝႃႈလႆႈယူႇထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း။

(3)  လႆႈပူၺ်ႈၶိုင်ႈၵၼ်ဢၼ်ဝႃႈၸမ်း ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆၼႆႉ ဝႆႉထၢၼ်ႈမၼ်းးတၢၼ်ႇၵၼ်။ မၢႆမီႈဢုပတေႇလွင်ႈၽွင်းငမ်းၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ၊ ၽႃႇမႆႉဢမ်ႇဝႄႈတႃ၊ ႁူဝ်ဢူၼ်ႈဢမ်ႇတဵၵ်း၊ ႁူဝ်လဵၵ်ႉဢမ်ႇဝႆႉ၊ လႆႈႁဵတ်းၸွမ်းတြႃးသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈ။

ပေႃးဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၵေႃႉလဵဝ်ႁဵတ်းပွင်ၵႂႃႇ၊ ယိပ်းဢႃႇၼႃႇတဵၵ်းတဵင်းၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းသေ၊ ၽွင်းငမ်းမိူင်းဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈဝႃႈတီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ။ ပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ပေႃးမႅၼ်ႈၸွမ်း လွၵ်းပိူင်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇလႆႈဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း လိူၵ်ႈတင်ႈသေ၊ ယုၵ်ႉယွင်ႈၵူၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၽွင်းတၢင်ၵူၼ်းမိူင်း။ ၼႂ်းၼင်ႇၽွင်းတၢင်တူဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလိူၵ်ႈတင်ႈမႃးၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈၵူၼ်းမိူင်း ဢဝ်ဢႃႇၼႃႇမွပ်ႈဢၢပ်ႈပၼ်တီႈၶဝ်ဝႆႉယူႇ။

ၽွင်းတၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးမူႇၸုမ်းၽႂ်ၽႂ်မၼ်းမၼ်းသေ၊ မူႇၸုမ်းဢၼ်လႆႈၽွင်းတၢင်တူဝ်ၼမ်လိူဝ်တၢင်ႇၸုမ်းၼၼ်ႉ၊ ၸင်ႇမႃးလိူၵ်ႈတင်ႈၵၼ် ယုၵ်ႉယွင်ႈဢဝ်ၽွင်းတၢင်တူဝ်ၽူႈၼိုင်ႈ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်ယဝ်ႉ။ ၶုၼ်ၸွမ်းၽွင်းၼၼ်ႉ သမ်ႉၶိုၼ်းလိူၵ်ႈဢဝ် ၽွင်းတၢင်တူဝ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၶုၼ်ၽွင်းလူင်သေ ႁူမ်ႈၵၼ်ယိပ်းၵုမ်းပွင်ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈ၊ ၵၢၼ်မိူင်း ပဵၼ်မူႇၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။

ၼင်ႇႁိုဝ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း ပေႃးတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းမိူင်းပေႃးတေမၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ် ၵတ်းယဵၼ်ႁိၼ်ႉၼွၼ်းၼၼ်ႉ ၽွင်းလူင်ၶဝ်ဢၼ်ပဵၼ်မူႇၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ၸင်ႇၵမ်းၵမ်းဢုပ်ႇၵၼ် တုမ်ႁူဝ်ၵၼ်သေ၊ ၶိုင်သၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ၵႂႃႇ၊ ၶဝ်မီးဢႃႇၼႃႇ တႃႇတေႁဵတ်းမၢႆမီပိူင်ပိုင်း၊ တႃႇတေၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးတေလိူၵ်ႈတင်ႈ (သမတ) ၸွမ်ၸိုင်ႈၸိုင်၊ မူႇၸုမ်းၽွင်းတၢင်တူဝ်၊ တႅၼ်းၽွင်းတႂ်ႈ တႅၼ်းၽွင်းၼိူဝ်၊ ၸင်ႇမႃးဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်သေ၊ လိူၵ်ႈဢဝ်ပူၵ်ႉၵူဝ်ႇလူင် ၽူႈဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၵိုင်ႇပဵၼ်ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈယဝ်ႉ။ ပိူဝ်ႈၼႆဢဝ်ၸဵမ် ၽွင်းတၢင်တူဝ်ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇ တေႃႇႁွတ်ႈၸွမ်းၸိုင်ႈၼႆႉ၊ လႆႈဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းလိူၵ်ႈတင်ႈ ယုၵ်ႉယွင်ႈဝႆႉပၼ်။ ႁဵတ်းႁိုဝ်လႄႈဝႃႈၼၼ် ငဝ်ႈငႃႇမၼ်း မီးၵမ်ႈၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈဢႃႇၼႃႇၼႆႉ မီးတီႈၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ။ ၵွပ်ႈၼႆ ဢၼ်ႁဝ်းလႆႈဢဝ်ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ဢွၼ်ႇၶႅပ်းၼိုင်ႈ ၸွမ်ႇတွတ်ႈႁွတ်ႈၶဝ်ႈၼႂ်းပုင်း ၽွင်းတၢင်ၶဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈႁဝ်းဢဝ်ဢႃႇၼႃႇ ၼွပ်ႇပၼ်ၶဝ်ယဝ်ႉ။

ၼႂ်းမိူင်းတႆး မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇဢွၼ်ၼႆႉ၊ ႁူမ်ႈဝႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈပၢၼ်မိူင်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇၵေႃႈ လွင်ႈႁဵတ်းလွင်ႈသၢင်ႈ ၵူၼ်းမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉ မၢင်မဵဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်လၢႆးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇဝႆႉယူႇ။ ပဵၼ်လွင်ႈလႂ်? ပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင်၊ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်ၶဝ်ၽွမ်ႉၵၼ်၊ ႁၵ်ႉပႅင်းၵၼ်သေ ႁဵတ်းႁိူၼ်းၵေႃႈၸွႆႈမႆႉၸွႆႈၶႃး ႁဵတ်းၼႃးၵေႃႈၸွႆႈထႆ ၸွႆႈသွမ်ႈ ၸွႆႈပၢတ်ႇ ၸွႆႈပေႃႉ၊ ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢမ်ႇၵိၼ်ၸိၵ်းၵၼ်၊ ဝႆႉၸႂ်သိုဝ်ႈၸႂ်လီတေႃႇၵၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယိူင်းမၢႆတီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇၼႆႉ ပဵၼ်ယိူင်းမၢႆဢၼ် ဢဝ်ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းၽွမ်ႉၵၼ်ၵမ်ႈၼမ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈလီမိူင်းၵတ်းယဵၼ် သိူဝ်းသႃႇလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီႁူႉႁၼ်ထိုင်ၵၼ် ၵူႈၵေႃႉၵူႈၵူၼ်း။

-----------------

ငဝ်ႈတိုၼ်း

ပပ်ႉႁဵၼ်းလိၵ်ႈတႆးၸၼ်ႉသီႇ

ၶွမ်ႇမတီႇၶိုင်ပွင်ဢွၵ်ႇပပ်ႉႁဵၼ်းလိၵ်ႈတႆး

-----------------