ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း မိူင်းပႃႇရႃႇၼသီႇ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ မီးလုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉ႞ ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢႆး ပျမ်ႇမတတ်ႉထ၊ မိူဝ်ႈဢၼ်ဢႃႇယူႉ ထူၼ်ႈထိုင်မႃး သိပ်းႁူၵ်းၶူပ်ႇၼၼ်ႉ ၵေႃႉပဵၼ်ၸဝ်ႈဢူႈ ၸင်ႇႁွင်ႉလုၵ်ႈၸၢႆးမႃးလၢတ်ႈၼႄဝႃႈ - “ၸဝ်ႈလုၵ်ႈၸၢႆးႁၵ်ႉပေႃႈဢိူၺ်ႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢႃႇယူႉလုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႈယႂ်ႇထူၼ်ႈတဵမ်လီမႃးယဝ်ႉ၊ ပေႃးဝႃႈပေႃႈၸဝ်ႈၶဝ်ႈပူႈၼွၼ်းၽႄးၵႂႃႇၸိုင်၊ လုၵ်ႈၸၢႆးတေလႆႈသိုပ်ႇ ပုတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေပွင်ဝၢၼ်ႈပွင်မိူင်းၼႆႉ - မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ တေထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇတၢင်းၽိုတ်ႇ ၼမ်တႄႉတႄႉ၊ ပေႃးဢမ်ႇမီးပိင်ႇၺႃႇၸိုင် တေဢမ်ႇမေႃပွင်ဝၢၼ်ႈပွင်မိူင်း၊ ၶႃႈဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇၵူဝ်ယမ်ႁဝ်း၊ ပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်တေမေႃပိင်ႇၺႃႇထူၼ်ႈတဵမ်လီၼၼ်ႉ၊ လုၵ်ႈၸၢႆးထုၵ်ႇလီၵႂႃႇႁဵၼ်းဢဝ် ပိင်ႇၺႃႇတၢင်ႇမိူင်း တၵ်ႉၵသူဝ်ႇယဝ်ႉ” - ဝႃႈၼႆသေ ထူၵ်းပၼ်ငိုၼ်းႁဵင်႞ယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈၸၢႆးပျမ်ႇမတတ်ႉထၵေႃႈ ပႃးဢဝ်ငိုၼ်းႁဵင်႞သေ ဢွၵ်ႇယၢၼ်မိူင်း ပႃႇရႃႇၼသီႇၵႂႃႇၽႅဝ်မိူင်းတၵ်ႉၵသူဝ်ႇ၊ ၵႂႃႇၸူးမေႃသွၼ်လူင် တိသႃႇပႃႇမွၵ်ႉၶ ယွၼ်းႁဵၼ်းဢဝ်ပိင်ႇၺႃႇတၢင်းမေႃယဝ်ႉ။ ၵုရုလူင်လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးၸွႆႈႁဵတ်းပၼ်ၵၢၼ်ၼႃႈႁိူၼ်း သေႁဵၼ်းဢဝ်ၸိုင် တေႃႇပေႃးမေႃထူၼ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈပၼ်ငိုၼ်း၊ ယၢမ်းႁဵၼ်းၵေႃႈ သမ်ႉလႆႈမိူဝ်ႈႁူဝ်ၶမ်ႈလႄႈ ႁူဝ်ၼႂ်။ ပေႃးပၼ်ငိုၼ်း ႁႃႈၸွႆႉတႄႉဢမ်ႇတၢပ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သင်၊ တေသွၼ်ပၼ်တေႃႇပေႃးမေႃၼႆလႄႈ ၸဝ်ႈၸၢႆးၵေႃႈထူၵ်းပၼ်ငိုၼ်းႁႃႈၸွႆႉသေ ႁဵၼ်းတၢင်းမေႃပိင်ႇၺႃႇယဝ်ႉ။
ထိုင်မႃးဝၼ်း႞ ၵုရုလူင်ၶဝ် ၸင်ႇၸူဝ်းဢဝ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းမၼ်းၵႂႃႇဢၢပ်ႇၼမ်ႉ၊ လႆႈႁၼ်ၼၢႆးထဝ်ႈၸဝ်ႈၶဝ်ႈမုၼ်းၵေႃႉ႞ တၢၵ်ႇငႃးယူႇႁိမ်းတၢင်း ၸဝ်ႈၸၢႆးၵေႃႈဢမ်ႇထၢမ်ဢမ်ႇယွၼ်းသင်၊ ၵႂႃႇဝၵ်ႉၵိၼ်ငႃးဝၵ်ႉ႞၊ ၼၢႆးထဝ်ႈလႆႈႁၼ်သေ ဝူၼ်ႉဝႃႈမၼ်းၶႂ်ႈၵိၼ် လႄႈမၼ်းၸင်ႇဢဝ်၊ ပွၵ်ႈၼႆႉတႄႉ ၵေႃႈယႃႇမၼ်းတႃႉ၊ ဝႃႈၼႆသေဢမ်ႇတၵ်းသဵင်ယဝ်ႉ။
ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈသၢမ်ဝၼ်း ၵုရုလူင်သမ်ႉႁွင်ႉဢဝ်ၶဝ်ၵႂႃႇဢၢပ်ႇၼမ်ႉထႅင်ႈ၊ ၸဝ်ႈၸၢႆးၵေႃႈၵႂႃႇဝၵ်ႉၵိၼ်ငႃးၼၢႆးထဝ်ႈ ၼၼ်ႉထႅင်ႈ ယၢမ်းၼၼ်ၼၢႆးထဝ်ႈယိူၼ်ႉဢမ်ႇလႆႈလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉသႅၼ်ႇဝႃႈ “မေႃသွၼ်လူင်ဢူၺ်ႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸဝ်ႈႁဝ်းၼႆႉ ပွၵ်ႈလႂ်ပွၵ်ႈ လႂ်ၵေႃႈ မႃးဝၵ်ႉၵိၼ်ငႃးၵဝ်ၶႃႈတိၵ်းတိၵ်း”။
မေႃသွၼ်လူင် လႆႈငိၼ်းသဵင်ၼၢႆးထဝ်ႈသေ ဝၢႆႇၶိုၼ်းမႃးထၢမ်ဝႃႈ ၼၢႆးထဝ်ႈႁွင်ႉႁဵတ်းသင်?။
ၼၢႆး။ ။ ဢေႃႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸဝ်ႈႁဝ်းၼႆႉ ႁၢႆႉၼႃႇႁဵတ်းလူင်ႁဵတ်းလၢင် ဝၼ်းလႂ်ၵေႃႈမႃးၵိၼ်ငႃး ၵဝ်ၶႃႈ တိၵ်းတိၵ်းၸိူဝ်ႉၼႆ ငႃးၵဝ်ၶႃႈတေမူတ်းလၢႆလၢႆဢိူဝ်ႈ။
ၵုရု။ ။ ပေႃးပဵၼ်ၼႆ ၵဝ်ၶႃႈတေႁႂ်ႈမၼ်း ပၼ်ၵႃႈသၢၼ်ငႃးၼၢႆးႁဝ်းၶိုၼ်းလႆ။
ၼၢႆး။ ။ ၵႃႈမၼ်းတႄႉ ၵဝ်ၶႃႈဢမ်ႇၶႂ်ႈလႆႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ပွၵ်ႈတေမႃးယႃႇပေႁႂ်ႈမၼ်းဢဝ်ၵိၼ်ထႅင်ႈ သွၼ်ပၼ်ႁႂ်ႈလၢပ်ႇလၢပ်ႇသေၵမ်း။
ၵုရုလူင်။ ။ ဢေႃႈ လီယဝ်ႉ ၵဝ်တေသွၼ်မၼ်း ပႃႈၼႃႈၼၢႆးႁဝ်း ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈႁၼ်။
ယၢမ်းၼၼ် ၵုရုလူင်ၸင်ႇၸႂ်ႉလုၵ်ႈႁဵၼ်းသွင်ၵေႃႉ ၵမ်မိုဝ်းၸဝ်ႈၸၢႆးဝႆႉၵေႃႉၾၢႆႇၾၢႆႇသေ ဢဝ်ၶွၼ်ႉပေႃႉလင်မၼ်း၊ ၸဝ်ႈၸၢႆးၵေႃႈလီဢၢႆပိူၼ်ႈၼႃႇ ၸႂ်လမ်ၶႂ်ႈၸႃႉ မၢၵ်ႇတႃပေႃးလႅင်ၸိုၵ်းၶိုၵ်း၊ မၼ်းလွမ်မိုၼ်ႉတႃတူၺ်းၵုရုလူင် တႄႇဢဝ်ၸဵမ်တိၼ်တေႃႇႁူဝ်သေ ဝႆႉၸႂ်မူမ်ႇၸဵတ်ႈပႅင်းၸင်းဝႃႈ မိူဝ်းၼႃႈမႃးပေႃၵဝ်ပဵၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ၵဝ်တေမႃးဢဝ်မၼ်းတၢႆလူၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵုရုလူင်ၵေႃႈ လွင်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈၸၢႆးၶႂ်ႈၸႃႉလႄႈ ပႅင်းၸင်းၼႆႉႁဵတ်းၵႅင်ႈဢမ်ႇႁူႉတူဝ်သေ သိုပ်ႇသွၼ်ပၼ်ပိင်ႇၺႃႇ တေႃႇပေႃး ထူၼ်ႈတဵမ်လီယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈၸၢႆးၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈတၢင်းမေႃထူၼ်ႈတဵမ်လီယဝ်ႉ မိူဝ်ႈတေၶိုၼ်းမိူဝ်းၸူးမိူင်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇၶုပ်ႉဝႆႈပၢႆႈႁူဝ်ၸူး ၵုရုလူင်သေ သင်ႇလၢတ်ႈဝႆႉ “မိူဝ်းၼႃႈမႃး ပေႃးၵဝ်ၶႃႈၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း တေၸႂ်ႉၵူၼ်းမႃးႁပ်ႉႁွင်းဢဝ် ၵုရုလူင်ႁဝ်း ၶႅၼ်းတေႃႈ ယုၵ်ႉတူဝ်ယေႃးၶိင်း မိူဝ်းၸွမ်းသေၵမ်းၶႃႈ” ၼႆသေ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမႃးယဝ်ႉ။
ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈဢူႈႁေႃၶမ်းလူင် လႆႈႁၼ်ၸဝ်ႈၸၢႆးၶိုၼ်းႁွတ်ႈၽႅဝ်မိူင်းမႃးယဝ်ႉၵေႃႈ ယိၼ်းႁူမ်ၸူမ်း ႁဵတ်းလူင်ႁဵတ်းလၢင် ၸင်ႇပူင်ၵႂၢမ်းပၼ်တီႈၶုၼ်ၵွၼ်းၽွင်းမိူင်းၶဝ်တင်းလၢႆဝႃႈ “ၸူဝ်ႈႁဝ်းၽူႈပဵၼ်ၸဝ်ႈ ပႆႇႁၵ်ႉမိူင်းၾႃႉယႃႇမိူင်းလုမ်ႈ ပႆႇၶဝ်ႈပူႈၼွၼ်းၽႄးၼႆႉ၊ ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈႁၼ်ၸဝ်ႈၸၢႆး ပုတ်ႈဝၢၼ်ႈၵွၼ်းမိူင်း၊ ႁဝ်းၸဝ်ႈတေယုၵ်ႉယွင်ႈၸဝ်ႈၸၢႆးၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈမုၼ်ယႂ်ႇ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း” သေယုၵ်ႉယွင်ႈပၼ်ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈၸၢႆးလႆႈပဵၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းသေယဝ်ႉ ၸင်ႇၸႂ်ႉၶႃႈၵူၼ်းၵႂႃႇႁွင်ႉၵုရုလူင် မိူင်းတၵ်ႉၵသူဝ်ႇ၊ ၵုရုလူင်ၵေႃႈ ၸင်ႇၶႆႈ ၸႂ်ဝႃႈ - ၸဝ်ႈၸၢႆးပျမ်ႇမတတ်ႉထၼႆႉ မၼ်းမီးၸႂ်မူမ်ႇၸဵတ်ႈပႅင်းၸင်းၵဝ်၊ မၼ်းၶႂ်ႈၶိုၼ်းတွပ်ႇၵဝ်လႄႈ ၸင်ႇၸႂ်ႉၵူၼ်းမႃးႁွင်ႉဢိူဝ်ႈ၊ ပေႃးၵဝ်ၵႂႃႇၸွမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ပႆႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ၊ မိူဝ်ႈလႂ်ဢႃႇယူႉမၼ်းၸဝ်ႈယႂ်ႇမႃး၊ တၢင်းၶႂ်ႈၸႂ်ၵေႃႈထူၼ်ႈမႃး ၵဝ်ၸင်ႇၵႂႃႇၸႂ်းၼႆလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၵဝ်ပႆႇၸွမ်းလႆႈ ဝၢႆးၼႆႉပေႃးသၢင်ႇထုၵ်ႇ ၵဝ်ၸင်ႇၵႂႃႇၼႃႈၼႆယဝ်ႉ။
ဝၢႆးၼၼ်ႉ ထိုင်ၵဝ်ႈၶူပ်ႇသိပ်းပီ ၵုရုလူင်ၸင်ႇၶႆႈၸႂ်ဝႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢႃႇယူႉၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ပျမ်ႇမတတ်ႉထ ယႂ်ႇမႃးယဝ်ႉ၊ မႃႇၼတေႃးသၵေႃႈတေဢေႇ၊ တၢင်းၶႆႈၸႂ်ၵေႃႈတေၵႂၢင်ႈ၊ တၢင်းယိူၼ်ႉၵၼ်ႈၵေႃႈတေမီး၊ ၵဝ်တေၵႂႃႇသင်ႇသွၼ် ႁႂ်ႈမၼ်း ပေႃးႁူႉပေႃးႁၼ်လူၵွၼ်ႇၼႆလႄႈ ၸင်ႇမႃးၸူးမိူင်းပႃႇရႃႇၼသီႇ၊ ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ်ၼိူဝ်ႁေႃ မိူဝ်းထူပ်းၼႃႈႁၼ်တႃ မႅၼ်ႈယၢမ်ႈဢမၢတ်ႈ ၽွင်းမိူင်းၶဝ် တိုၵ်ႉၵုမ်ၵၼ်ၾၢႆႇၼႃႈၶုၼ်ႁေႃၶမ်းယဝ်ႉ။
ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈလႆႈႁၼ်ၼႃႈၵုရုလူင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တၢင်းၶႂ်ႈၸႃႉၸႂ်လမ်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉၶိုၼ်းႁုပ်ႇမႃးၵမ်း လဵဝ်၊ တႃၵမ်ႇတႃလႅင်လွမ်တူၺ်းၼႃႈၵုရုလူင်သေ ႁိုတ်းထႃႉဝႃႈ “ပျၢမ်ႇမၼ ဢိူၺ်း ပူၼ်ႉမႃပွၵ်ႈ႞ၼၼ်ႉ ၵွမ်ႉၵႃႈငႃးဢွၼ်ႇဝၵ်ႉ႞ၵွႆး မႂ်းၸႂ်ႉပိူၼ်ႈၵမ်မိုဝ်းၵဝ်သေ ပေႃႉၵဝ်ပႃႈၼႃႈပိူၼ်ႈ၊ ၵဝ်တွင်းဝႆႉယူႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်မႂ်းသမ်ႉၽႅဝ်မႃးတီႈၼႆႈ- မႂ်းလိုမ်းတၢႆယူဝ်း?၊” ၵုရုလူင် ၸင်ႇလဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈမုၼ်ယႂ်ႇၶုၼ်ႁေႃၶမ်းဢိူၺ်း ထွမ်ႇၵွၼ်ႇတီႈၶႃႈ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် သွၼ်ပၼ်ၽူႈလဵၵ်ႉၼၼ်ႉ၊ ၵေႃႉလႂ်ႁဵတ်း ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈၵေႃႈ ႁူႉၵႃႈလႆႈပၼ်တၢမ်ႇၼင်ႇၼႆၵွႆးၵွႆးယဝ်ႉ။ ဢၼ်လႆႈပၼ်တၢမ်ႇတီႈၵေႃႉမီးတၢင်းၽိတ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈတၢင်း ၸင်းၵၼ်၊ ၵဝိၶဝ်တင်းလၢႆႁူႉၵၼ်ၵူႈၵေႃႉယူႇ။ ၵွပ်ႈၼႆလွင်ႈသွၼ်ၵၼ် ႁႂ်ႈပေႃးမီးပုၼ်ႈပၢင်ႈၽွၼ်းလီၵႂႃႇ မိူဝ်းၼႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဝႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈမူမ်ႇၸဵတ်ႈပႅင်းၸင်းၵၼ်၊ ပိင်ႇၺႃႇလွင်ႈႁူႉတၢင်းႁၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်း ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈၼမ်လၢႆသေလႄႈ ပေႃးလႆႈၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း ၵတ်းလီယဵၼ်လီယူႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ - ပဵၼ်ၵဝ်ၶႃႈသွၼ်ပၼ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶႃႈႁိုဝ်?” ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵေႃႈ ပေႃးလႆႈငိၼ်းၼင်ႇၼၼ် ၸင်ႇၵိုင်ႉၵၢင်ႉၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ၵုင်ႇမုၼ်ၵုရုလူင် တၢင်ႇႁၢင်ႈတဵင်တူဝ်ဝႆႉၼမ်ၼႃႇ။
ၶုၼ်ၵႂၢၼ်းၽွင်းမိူင်းၶဝ်ၵေႃႈ ၽွမ်ႉၵၼ်ဝႃႈ - “ၼေႃးတီႈၶႃႈ ၵႂၢမ်းၵုရုလူင်တၢင်ႇလဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ တႄႉတႄႉ၊ ၵွပ်ႈၼႆထုၵ်ႇလႆႈ ၶိုၼ်းတွပ်ႇတႅၼ်း မုၼ်ငဝ်းမၼ်းၸဝ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးၵိုင်ႇတီႈၶႃႈယဝ်ႉ။ ယၢမ်းၼၼ် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵေႃႈ ၶိုၼ်းၸူမ်းၸူမ်းသိူဝ်းသိူဝ်းသေ ႁပ်ႉႁွင်းယုၵ်ႉယွင်ႈၵုရုလူင် ၶိုၼ်ႈပဵၼ်တီႈပိုင်ႈတီႈဢိင်မၼ်းၸဝ်ႈ ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။
------------
ငဝ်ႈတိုၼ်း
ပပ်ႉႁဵၼ်းလိၵ်ႈတႆးၸၼ်ႉသၢမ်
ၶွမ်ႇမတီႇၶိုင်ပွင်ဢွၵ်ႇပပ်ႉႁဵၼ်းလိၵ်ႈတႆး
ၶရိတ်ႉ 1962 ၼီႈ
လိူၼ်မေႇ
No comments:
ပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင် ...